Gisella: “Een blessure voorkomen, is beter dan genezen. Wanneer peesweefsel beschadigd is, wordt het nooit meer zo goed als het was. We hebben allebei wel ervaren dat preventie heel belangrijk is.”
Fenna: “Dat klopt. Voor mensen komt een blessure van een paard nogal eens onverwacht, maar in onze ogen zijn er een heleboel dingen die je kunt doen om blessures te voorkomen.”
G: “Vaak gaat daar een heel traject aan vooraf. Het verraderlijke is dat we vaak niet goed aan de buitenkant kunnen zien wat er allemaal in het paardenlichaam gebeurt. Door goed te observeren, meer te leren over hoe het lichaam functioneert en met een goed team samen te werken, kun je blessures vaak voorkomen of eerder herkennen.”
Vertrouw op je gevoel
F: “Soms registreer je als ruiter of eigenaar dat er iets aan de hand is. Vertrouw op dat gevoel, want jij kent je paard. Het beste dat je in zulke gevallen kunt doen, is naar de dierenarts gaan. Het heel goed luisteren naar je paard is een belangrijke vaardigheid bij de preventie van blessures.”
G: “Pijn aan het bewegingsapparaat hoeft zicht niet alleen te uiten als kreupelheid, maar kan ook naar voren komen in aanleuningsproblemen, scheef gaan of lopen, de staart anders dragen en niet de bocht om willen. Maar ook alle vormen van verzet kunnen een uiting zijn van pijn of ongemak.”
F: “Een paard liegt in principe niet. Er wordt nogal eens te makkelijk gezegd dat het ‘gewoon gedrag is’ of dat het een rotpaard is of dat hij zonder goede reden vervelend is. Ik geloof daar niet in.”
Inzicht in het paardenlichaam
G: “Het is belangrijk dat mensen inzicht krijgen in de verbanden in het paardenlichaam en zich realiseren dat compensaties in het lichaam een rol kunnen spelen. Als een paard ergens pijn heeft of beperkt is, gaat hij dat gebied anders gebruiken. Dat heb je als ruiter of eigenaar vaak niet direct in de gaten. Door het omzeilen van de pijntjes of beperkingen worden andere structuren mogelijk overbelast en kunnen er andere blessures ontstaan. Denk daarbij aan een peesblessure. Blessures kennen zo, vaak ongemerkt, een heel voortraject. Vele factoren zijn daarbij van belang; denk bijvoorbeeld aan de juiste training intensiteit, hoefbeslag, de bodem enzovoorts, maar compensatie is dus ook één van de oorzaken voor het ontstaan van blessures.”
F: “Ik zeg altijd dat een paard een koning is in het compenseren.”
Bewegingspatroon
G: “Er zijn veel factoren die bepalen of een paard een goed bewegingspatroon heeft. We zien daarbij graag dat de kracht vanuit de achterhand overgebracht wordt naar de rest van het lichaam. De achterhand is de motor van het paard en die moet goed functioneren. De beweging moet mooi doorvloeien naar voren, via de wervelkolom. Wat je veel ziet, is een paard dat min of meer in twee delen beweegt. Bij zulke paarden is het gebruik van het middenstuk, oftewel de rug in combinatie met de daarbij betrokken spieren, niet optimaal. De hals wordt dan ook vaak niet optimaal gebruikt. Bij een gezond bewegingspatroon is er een balans tussen beweging en stabilisatie; er vindt een mooie afwisseling plaats tussen aan- en ontspannen en ook de kleine stabiliserende spiertjes doen hun werk.”
G: “Een goed gebruik van het achterbeen kan bijdragen aan een fijn en gezond bewegingspatroon. Het gaat daarbij niet alleen om de stuwende kracht. Ook het dragend vermogen is belangrijk.”
F: “Het bewegingspatroon is een belangrijk onderdeel van preventie van blessures. Daar begint het mee. Beperking in de beweging zorgt ergens in het lichaam voor overbelasting.”
Wees niet bang
G: “Op het moment dat je het paard preventief laat onderzoeken en behandelen, kun je erachter komen dat een paard iets compenseert. Dat hij een bewegingspatroon ontwikkeld heeft waarmee hij pijn en ongemak of beperkingen vermijdt. Na een behandeling kan zo’n paard soms direct fijner functioneren. Dat is dan fijn, maar soms steekt bij een behandeling een onderliggend probleem de kop op. Het paard kan dan een kreupelheid laten zien die in de eerste instantie niet opviel. Dat betekent niet dat er iets verkeerd is gegaan bij onderzoek of behandeling. Door het wegnemen van ongemak, blokkades of compensaties kan het zijn dat er iets dat hem in de weg zit, aan de oppervlakte komt. Dat geeft je echter wel de kans om het te behandelen, voordat het dusdanig ernstig wordt dat het moeilijk op te lossen is.”
F: “Een paard gaat een voor hem, op dat moment, functionele stabiliteit ontwikkelen en gaat bewegen in de compensaties. Dat kan hij een hele tijd volhouden, maar als jij die functionele stabiliteit weghaalt, dan kan het zijn dat een paard ‘uit elkaar valt’ en dat er dingen zichtbaar worden die hij kon verbloemen door zijn compensatie.”
G: “Hij moet dan leren om zijn lichaam op een andere manier te gebruiken. Voer een preventieve behandeling dus altijd uit wanneer er tijd is om stap voor stap dingen te veranderen.”
F: “Wees ook niet bang dat dingen zichtbaar worden, want het eventuele probleem was dus al aanwezig en nu kun je er tenminste iets aan doen.”
Welzijn
G: “Je kunt blessures bij een paard daadwerkelijk voorkomen. Dat is goed voor het welzijn van je paard en fijn voor jou als ruiter. Alle factoren die van invloed zijn op een paard moeten zo goed mogelijk kloppen en dan is de kans op een blessure een heel stuk kleiner.”
